Dane zawarte w niniejszej publikacji opracowano na podstawie wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r.

Powszechny Spis Rolny oraz Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań zostały przeprowadzone na terenie całego kraju w dniach od 21 maja do 8 czerwca 2002 r. (według stanu w dniu 20 maja 2002 r. godz. 24⁰⁰) zgodnie z n/w ustawami podjętymi przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej:

• z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 1, poz. 1) z późniejszą zmianą (Dz. U. z 2000 r., Nr 93, poz. 1026),

• z dnia 9 września 2000 r. o powszechnym spisie rolnym w 2002 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr   99, poz. 1072),

• z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 1995 r., Nr 88, poz. 439) z późniejszymi zmianami.

W powyższych aktach prawnych określono termin i zakres tematyczny spisów, zasady organizacji i realizacji prac spisowych, zobowiązanie ludności do udzielania informacji oraz sposób ich zebrania.

Celem Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. było między innymi:

• zapewnienie podstawowej bazy informacyjnej o gospodarstwach rolnych i związanych z nimi gospodarstwach domowych, koniecznej dla realizacji krajowej, regionalnej i lokalnej polityki rolnej i społecznej na wsi,

• dostarczenie informacji niezbędnych dla finalizowania procesów stowarzyszeniowych z Unią Europejską (UE), jak i zapewnienia podstaw informacyjnych w pierwszych latach członkostwa zgodnie z wymogami UE oraz wykonanie zobowiązań Polski w zakresie dostarczenia informacji dla potrzeb organizacji międzynarodowych (FAO, OECD, EUROSTAT i inne),

• zbudowanie i aktualizacja statystycznych operatów losowania prób do różnotematycznych badań reprezentacyjnych.

Zgodnie z polityką statystyki regionalnej UE i wprowadzeniem klasyfikacyjnego podziału terytorialnego na różnych poziomach agregacji przestrzennej (NTS) utworzono na obszarze Świętokrzyskiego jeden podregion (34). W związku z tym publikowane dane dotyczące naszego województwa są równoznaczne z danymi o podregionie świętokrzyskim.

Zakres tematyczny Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. był bardzo obszerny i dotyczył w Świętokrzyskim 172,3 tys. gospodarstw rolnych (w kraju – blisko 3 mln).

W województwie świętokrzyskim z PSR ‘2002 ukazały się następujące pozycje wydawnicze:

• „Raport z wyników spisów powszechnych”,

• „Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich”,

• „Budynki i infrastruktura techniczna gospodarstw rolnych”.

Zaplanowane na rok 2003 opracowania wojewódzkie to:

• „Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych”,

• „Cele produkcji w gospodarstwach rolnych”.

Ukazały się również publikacje dla szczebla gminnego w formie zestawu tablic zawierających informacje o gospodarstwach rolnych na terenie gminy, o możliwościach produkcyjnych gospodarstw rolnych, o skali upraw rolnych i ogrodniczych, o pogłowiu zwierząt gospodarskich, o źródłach utrzymania gospodarstw domowych, o działalności pozarolniczej itp.

Ponadto w Bazie Danych Regionalnych (BDR) prowadzonej przez Urząd Statystyczny w Jeleniej Górze będą zamieszczone informacje ze spisu dla poszczególnych szczebli podziału terytorialnego kraju, tj. województwa, podregionu, powiatu i gminy.

 Powszechnym Spisem Rolnym objęto:

• gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha,

• gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych od 0,1 do 1 hawłącznie,

• osoby fizyczne będące właścicielami zwierząt gospodarskich, nie posiadające użytków  rolnych lub posiadające użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha,

• pozostałe gospodarstwa rolne będące w użytkowaniu osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej.

Wykaz gospodarstw indywidualnych powstał w oparciu o statystyczny rejestr podatkowy (system SPGC), który aktualizowany był przez rachmistrzów w czasie obchodu przedspisowego oraz uzupełniany o wykaz właścicieli zwierząt gospodarskich nie posiadających użytków rolnych lub posiadających użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha. Kartotekę gospodarstw rolnych będących w użytkowaniu osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej utworzono na podstawie Bazy Jednostek Statystycznych.

Dla gospodarstw rolnych, których użytkownicy odmówili udziału w Powszechnym Spisie Rolnym 2002 r. lub z użytkownikami, których kontakt był niemożliwy, dokonano imputacji danych o gospodarstwie.

Tematyka Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. została ujęta na formularzach spisowych w następujących działach:

• Powierzchnia gospodarstwa,

• Struktura własnościowa użytków rolnych gospodarstwa,

• Struktura dochodów,

• Działalność gospodarcza,

• Pracujący w indywidualnym gospodarstwie rolnym,

• Powierzchnia zasiewów,

• Powierzchnia inna,

• Pogłowie zwierząt gospodarskich,

• Rozdysponowanie produkcji rolniczej,

• Infrastruktura gospodarstwa,

• Budynki i budowle,

• Magazynowanie w gospodarstwie,

• Nawozy i pestycydy w gospodarstwie,

• Maszyny i urządzenia rolnicze,

• Wybrane wydatki w gospodarstwie.

W ramach spisu w gospodarstwach indywidualnych o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 hazebrano następujące informacje:

1)  dane o osobach będących użytkownikami gospodarstw rolnych:

1. nazwisko i imiona użytkownika gospodarstwa rolnego,

2. poziom wykształcenia rolniczego użytkownika,

3. wkład pracy w gospodarstwo rolne w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie – liczba godzin przepracowanych w gospodarstwie,

2)  o liczbie pracowników najemnych stałych i pracowników dorywczych zatrudnionych w gospodarstwie rolnym,

3)  o użytkowaniu gruntów, a w szczególności:

1. o powierzchni gruntów ogółem, w tym użytków rolnych (gruntów ornych, sadów, łąk i pastwisk trwałych), lasów i gruntów leśnych oraz pozostałych gruntów i nieużytków,

2. o powierzchni zasiewów głównych upraw,

4)  o pogłowiu zwierząt gospodarskich według gatunków i grup produkcyjno-użytkowych oraz liczbie pni pszczelich,

5)  o rozdysponowaniu produkcji rolniczej,

6)  o budynkach, infrastrukturze i wyposażeniu technicznym gospodarstw, w tym:

1. o rodzaju budynków, budowli i ich powierzchni,

2. o liczbie ciągników rolniczych i innych środków transportowych oraz maszyn rolniczych,

3. o źródłach zaopatrzenia w wodę, sposobach odprowadzania ścieków i usuwania śmieci,

4. o wyposażeniu w sieć elektryczną i telefon,

5. o rodzajach urządzeń melioracyjnych,

7)  o stosowaniu nawozów i pestycydach w gospodarstwie w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie,

8)  o zadłużeniu gospodarstw rolnych,

9)  o działalności gospodarczej (rolniczej i pozarolniczej) prowadzonej przez użytkownika gospodarstwa rolnego lub osobę dorosłą pozostającą z użytkownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym,

10)o ważniejszych wydatkach poniesionych w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie, w tym na:

1. zakup gruntów,

2. budowę lub modernizację budynków,

3. powiększenie stada podstawowego,

4. zakup ciągników rolniczych i innych środków transportowych oraz maszyn rolniczych.

Informacje o wieku, płci, poziomie wykształcenia ogólnego, głównych i dodatkowych źródłach utrzymania użytkownika i członków jego gospodarstwa domowego, a także osób pracujących wyłącznie lub głównie w gospodarstwach rolnych pozyskano z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań, który, jak wspomniano na wstępie, odbył się jednocześnie z Powszechnym Spisem Rolnym 2002 r.

Dla osób fizycznych użytkujących gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych od 0,10 hado 1,00 hawłącznie oraz dla właścicieli zwierząt gospodarskich zebrano w/w informacje, z wyłączeniem tych, o których mowa w pkt. 8 i 10, a w ramach punktów 3b, 6b, i 7 zebrano dane w ograniczonym zakresie tematycznym.

W ramach spisu u osób prawnych i w jednostkach organizacyjnych nie mających osobowości prawnej zebrano informacje, o których mowa w punktach 2-10.

Zgodnie z ustawą z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2002 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 1, poz. 1 i Nr 93 poz. 1026) i rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 maja 2002 r. w sprawie wylosowanych obwodów objętych spisem kontrolnym (Dz. U. Nr 66, poz. 597) po zakończeniu Powszechnego Spisu Rolnego i Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowadzono w województwie świętokrzyskim w dniach od 17 do 25 czerwca 2002 r. spis kontrolny w wylosowanych 32 obwodach spisowych (w kraju – w  903).

Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami  lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami i obowiązkami związanymi
z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Za gospodarstwo indywidualne uważa się gospodarstwo rolne o powierzchni użytków rolnych od 0,10 ha, będące własnością lub znajdujące się w użytkowaniu osoby fizycznej lub grupy osób.

Za właściciela zwierząt gospodarskich uważa się osobę nie posiadającą użytków rolnych lub posiadającą użytki o powierzchni mniejszej niż 0,10 ha, która ma co najmniej: 1 sztukę bydła lub (i) 5 sztuk trzody chlewnej albo 1 lochę lub (i) 3 sztuki owiec bądź kóz lub (i) 1 konia lub (i) 30 sztuk drobiu lub (i) 5 sztuk samic zwierząt futerkowych (w tym królików) lub (i) 1 pień pszczeli.

Za użytkownika gospodarstwa indywidualnego uważa się osobę fizyczną lub grupę osób, które faktycznie użytkują grunty, niezależnie od tego, czy są właścicielami, dzierżawcami, czy użytkują je z innego tytułu i niezależnie od tego, czy grunty te są zlokalizowane w jednej, czy w kilku gminach.

Za gospodarstwo domowe  użytkownika gospodarstwa rolnego (właściciela zwierząt gospodarskich) uważa się zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie, jeżeli wśród nich jest osoba prowadząca gospodarstwo indywidualne (właściciel zwierząt gospodarskich).

Celem ustalenia struktury gospodarstw według głównego źródła dochodów, w trakcie spisu zebrano informacje od użytkowników gospodarstw indywidualnych na temat udziału dochodów z działalności rolniczej i źródeł pozarolniczych, (tj. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, z emerytury lub renty, z pracy najemnej lub z innych tytułów) w dochodach ogółem gospodarstwa domowego. Źródło dochodów, którego udział przekraczał 50% dochodów ogółem, przyjmowano jako główne źródło dochodów gospodarstwa domowego.

Do działalności rolniczej zalicza się produkcję roślinną (wszystkie uprawy rolne, warzywnictwo i ogrodnictwo) i produkcję zwierzęcą (chów i hodowla zwierząt, produkcja surowych nieprzetworzonych produktów zwierzęcych) oraz działalność usługową związaną z rolnictwem prowadzoną z wykorzystaniem własnego sprzętu.

Za dochód ogółem gospodarstwa domowego uważa się łączne dochody wszystkich osób zamieszkałych wspólnie z użytkownikiem gospodarstwa domowego i utrzymujących się razem z nim, tj. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (rolniczej i pozarolniczej) oraz z tytułu pobierania emerytur i rent, zasiłku z pomocy społecznej, zasiłku wychowawczego, alimentów, stypendiów, posiadania lokat kapitałowych, uzyskiwania pomocy zagranicznej, wygranych w grach liczbowych i loteriach itp.

Towarowa produkcja rolniczagospodarstw rolnych została ustalona w oparciu o zebrane informacje o wartości produkcji rolniczej sprzedanej za okres od 21 V 2001 r. do 20 V 2002 r., tj. pochodzących z własnej produkcji surowych (nieprzetworzonych) produktów roślinnych i zwierzęcych oraz zwierząt gospodarskich.

Liczbę pełnozatrudnionych dla gospodarstw indywidualnychustalono na podstawie liczby godzin przepracowanych w ciągu roku w gospodarstwie rolnym, przyjmując normatywną liczbę 2120 godzin w ciągu roku jako nominalny czas pracy osoby pełnozatrudnionej, natomiast dla gospodarstw pozostałych (tj. osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, które na rzecz spisu składały odpowiednie sprawozdania) przyjęto przeciętną liczbę pracowników zatrudnionych w gospodarstwie w okresie od 1.V 2001 r. do 30. IV 2002 r. w przeliczeniu na pełnozatrudnionych.

Do ogólnej powierzchni gospodarstwa zaliczono wszystkie bez wyjątku grunty wchodzące w skład gospodarstwa, a więc wszystkie grunty użytkowane rolniczo (grunty orne, sady, łąki i pastwiska), wszystkie związane z nimi grunty użytkowane nierolniczo, jak lasy, podwórza, grunty pod zabudowaniami lub przeznaczone pod zabudowę, ogrody ozdobne, grunty pod wodami, drogi, torfowiska, kamieniołomy, żwirownie itp. oraz nieużytki, niezależnie od tytułu władania (własne, dzierżawione na zasadzie umowy i bezumownie, użytkowane z innego tytułu).

Gospodarstwa indywidualne spisywano w miejscu przebywania użytkownika i tam ujmowano całkowitą, ogólną powierzchnię, niezależnie od miejsca położenia gruntów.

Do użytków rolnych zalicza się: grunty orne, sady, łąki i pastwiska.

Wskaźnik jakości użytków rolnychopracowano jako iloraz hektarów przeliczeniowych podanych przez użytkowników gospodarstw rolnych i fizycznych hektarów użytków rolnych w gospodarstwach. Wyodrębniono następujące grupy jakości użytków rolnych: poniżej 0,4; 0,4 — 0,7; 0,7 — 1,0; i 1,0 i więcej.

Spisowi podlegały zwierzęta gospodarskie (bydło, trzoda chlewna, owce, drób, konie, kozy, króliki — samice, zwierzęta futerkowe — samice oraz pnie pszczele) znajdujące się w gospodarstwie oraz zwierzęta wysłane na redyki, wypasy i do bacówek, a w przypadku pni pszczelich — pnie znajdujące się na pożytkach poza gospodarstwem, stanowiące własność użytkownika gospodarstwa lub członków jego gospodarstwa domowego, jak również zwierzęta przetrzymywane czasowo lub stale w gospodarstwie, tj. przyjęte na wychów, opas itp.

Na sztuki przeliczeniowe duże przeliczono podstawowe gatunki zwierząt gospodarskich, stosując następujące współczynniki: bydło — 0,8, trzoda chlewna — 0,15, owce — 0,08, konie — 1,0.

Od użytkowników gospodarstw indywidualnych, jak również gospodarstw pozostałych (tj. osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, które na rzecz spisu składały odpowiednie sprawozdania) zebrano informacje o ważniejszych wydatkach poniesionych na cele inwestycyjne i produkcyjne w okresie 21 V 2001 r.— 20 V 2002 r.

Wydatki na cele inwestycyjnedotyczyły głównie:

• zakupu ziemi;

• zakupu innych środków trwałych, tj. ciągników, innych środków transportowych (łącznie z samochodami), maszyn i urządzeń zarówno do prowadzenia działalności rolniczej, jak i pozarolniczej;

• wydatków w zakresie budowy, remontu lub modernizacji budynków mieszkalnych i gospodarczych oraz rozwoju infrastruktury technicznej gospodarstwa;

• wydatków na nowe nasadzenia, zwiększenie stada podstawowego oraz zmianę kierunku produkcji rolniczej.

Spośród nakładów inwestycyjnych ogółem wyodrębniono nakłady na produkcję rolniczą oraz na pozarolniczą działalność gospodarczą.

Wydatki poniesione na bieżącą produkcję rolnicządotyczyły zakupu nawozów, wapna i środków ochrony roślin, zakupu pasz, zakupu paliwa i usług rolniczych oraz dzierżawy ziemi.

Ponadto zebrano informacje o spłatach kredytów oraz stanie zadłużenia gospodarstw rolnych, z wyodrębnieniem zadłużenia z tytułu kredytów zaciągniętych na działalność rolniczą, tj.:

— kredytów inwestycyjnych związanych z realizacją przedsięwzięć inwestycyjnych w działalności rolniczej

— kredytów bieżących przeznaczonych na zakup rzeczowych środków obrotowych.

Spłaty kredytów bankowych i pożyczekod osób prywatnych (wraz z odsetkami) dotyczą wydatków poniesionych w okresie 21 V 2001 r.— 20 V 2002 r.

Zadłużenie,tj. łączną wielkość zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek, nakazów płatniczych łącznie z odsetkami i rachunków zaległych przez okres dłuższy niż 30 dni ujmowano według stanu na dzień 20 maja 2002 r.

Informacje w publikacji podano w zależności od zakresu tematycznego
z wyodrębnieniem następujących grup gospodarstw:

• gospodarstwa indywidualne obejmujące:

• gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha,

• gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych od 0,1 hado 1 hawłącznie,

• osoby fizyczne będące właścicielami zwierząt gospodarskich, nie posiadające użytków rolnych lub posiadające użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha,

• gospodarstwa pozostałe, tj. ujęte łącznie wszystkie jednostki sektora publicznego i prywatnego (poza gospodarstwami indywidualnymi).

Podstawowym grupowaniem zastosowanym w całej publikacji jest grupowanie według powierzchni użytków rolnych, którego dokonano w oparciu o przedziały domknięte lewostronnie, np. do przedziału 2—3 ha zaliczono gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych 2,00 hado 2,99 ha. Wyjątek stanowi przedział pierwszy 1—2 ha, do którego zalicza się gospodarstwa o powierzchni 1,01 hado 1,99 ha.

Wyodrębniono następujące grupy obszarowe: do 1 ha, 1—2, 2—3, 3—4, 4—5, 5—7, 7—10, 10—15, 15—20, 20—50, 50—100, 100—200, 200—500, 500—1000, 1000 hai więcej, natomiast w niektórych tablicach, celem zachowania tajemnicy statystycznej, przyjęto szersze przedziały agregacji.

Ponadto zastosowano dodatkową agregację danych dla gospodarstw rolnych według następujących cech:

1)  wiek i płeć użytkownikagospodarstwa indywidualnego;

Wiek osób– określony liczbą lat ukończonych – ustalono poprzez porównanie pełnej daty urodzenia z dniem przeprowadzenia spisu (tzw. dniem krytycznym, tj. 20 maja 2002 roku).

2)  poziom wykształcenia użytkownika gospodarstwa indywidualnego.

Poziom wykształceniajest to najwyższy ukończony cykl kształcenia w szkole lub szkolenia w innym trybie i formie, uznany zgodnie z obowiązującym systemem szkolnictwa. Podstawą zaliczenia wykształcenia do określonego poziomu było uzyskane świadectwo (dyplom) ukończenia odpowiedniej szkoły: dziennej, wieczorowej, zaocznej czy eksternistycznej. Ze względu na nowy system szkolnictwa, wprowadzony reformą oświaty w dniu 1 stycznia 1999 roku, poziom wykształcenia został ustalony dla osób w wieku 13 lat

W pytaniu o wykształcenie wyodrębnione zostały następujące poziomy:

—  wyższe

• ze stopniem naukowym co najmniej doktora– jest to wykształcenie wyższe z tytułem naukowym profesora, doktora habilitowanego, doktora;

• z tytułem magistra, lekarza lub równorzędnym– jest to wykształcenie wyższe zawodowe z tytułem magistra, magistra inżyniera, lekarza lub innym równorzędnym, realizowane w ramach szkoły wyższej na podbudowie programowej szkoły średniej, zakończonej uzyskaniem świadectwa dojrzałości „matury”;

• z tytułem inżyniera, licencjata, dyplomowanego ekonomisty– jest to wykształcenie wyższe zawodowe z tytułem inżyniera, licencjata, dyplomowanego ekonomisty lub innym równorzędnym, realizowane w ramach szkoły wyższej na podbudowie programowej szkoły średniej, zakończonej uzyskaniem świadectwa dojrzałości „matury”.

—  policealne

• z maturą (pomaturalne) –jest to wykształcenie średnie zawodowe realizowane na podbudowie programowej szkoły średniej, zakończonej uzyskaniem egzaminu dojrzałości „matury”. Absolwenci otrzymują dyplom, który określa kwalifikacje zawodowe na poziomie technika;

• bez matury– jest to wykształcenie zawodowe na poziomie średnim lub zasadniczym realizowane na podbudowie programowej szkoły średniej, zakończonej uzyskaniem świadectwa ukończenia szkoły. Absolwenci otrzymują dyplom, który określa kwalifikacje zawodowe.

—  średnie

• ogólnokształcące z maturą– jest to wykształcenie średnie ogólne, uzyskane w ramach średniej szkoły ogólnokształcącej, potwierdzone uzyskanym świadectwem dojrzałości „maturą”. Osiągnięcie tego poziomu wykształcenia umożliwia dalsze kształcenie w szkole pomaturalnej lub na studiach wyższych;

• zawodowe z maturą– jest to wykształcenie średnie ogólne i zawodowe, uzyskane w ramach technikum, liceum zawodowego lub liceum technicznego, potwierdzone uzyskanym świadectwem dojrzałości „maturą”. Osoby posiadające świadectwo ukończenia takiej szkoły mają tytuł technika lub inny tytuł określony w klasyfikacji zawodów i specjalności szkolnictwa zawodowego. Osiągnięcie tego poziomu wykształcenia umożliwia dalsze kształcenie na studiach wyższych lub w szkole pomaturalnej;

• ogólnokształcące bez matury– jest to wykształcenie średnie ogólne, uzyskane w ramach średniej szkoły ogólnokształcącej, potwierdzone uzyskanym świadectwem ukończenia liceum ogólnokształcącego. Osiągnięcie tego poziomu wykształcenia umożliwia dalsze kształcenia w szkole policealnej, nie wymagającej posiadania „matury”;

• zawodowe bez matury– jest to wykształcenie średnie ogólne i zawodowe, uzyskane w ramach technikum, liceum zawodowego lub liceum technicznego, potwierdzone uzyskanym świadectwem ukończenia szkoły. Osoby posiadające świadectwo ukończenia takiej szkoły mają tytuł technika lub inny tytuł określony w klasyfikacji zawodów i specjalności szkolnictwa zawodowego. Osiągnięcie tego poziomu wykształcenia umożliwia dalsze kształcenie w szkole policealnej.

—  zasadnicze zawodowe - jest to wykształcenie ogólne i zasadnicze zawodowe, zdobyte w ramach szkoły zasadniczej lub rolniczej, szkoły (zespołu) przysposobienia zawodowego lub rolniczego, korespondencyjnego kursu rolniczego o poziomie szkoły zasadniczej. Świadectwo ukończenia szkoły zasadniczej jest dowodem posiadania tytułu robotnika wykwalifikowanego. Po ukończeniu tego poziomu wykształcenia można ubiegać się o przyjęcie do średniej szkoły ogólnokształcącej lub zawodowej, organizowanej na podbudowie programowej szkoły zasadniczej.

—  podstawowe ukończone - jest to wykształcenie podstawowe osiągnięte po ukończeniu liczby lat nauki wymaganej w danym okresie dla ukończenia szkoły podstawowej, szkoły (klas) przysposabiających do pracy zawodowej (w zakresie VI, VII, VIII klasy szkoły podstawowej) oraz po ukończeniu szkoły artystycznej I stopnia realizującej jednocześnie program szkoły podstawowej.

—  podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego - obejmuje osoby, które nie ukończyły lat nauki wymaganej w danym okresie dla ukończenia szkoły podstawowej lub nigdy się nie uczyły.

3)  liczba osóbw gospodarstwie domowym;

4)  cel produkcji;

Grupowania gospodarstw według celu produkcji dokonano posługując się kryterium towarowej produkcji rolniczej (wartości produkcji rolniczej sprzedanej). Wyodrębniono następujące grupy gospodarstw:

— nie prowadzące produkcji rolniczej aktualnie w momencie spisu lub w ostatnich 12 miesiącach, niezależnie od deklarowanej jednocześnie wartości sprzedaży,

— produkujące wyłącznie na własne potrzeby, tj. posiadające uprawy rolne i/lub zwierzęta gospodarskie, a jednocześnie nie wykazujące wartość towarowej produkcji rolniczej,

—   produkujące głównie na własne potrzeby, tj. wykazujące wartość towarowej produkcji rolniczej poniżej 3 tys. zł,

—   produkujące głównie na rynek, tj. o wartości sprzedaży 3 tys. zł i więcej.

5)  wartość sprzedażywedług następującej skali:

poniżej 3 tys. zł; 3—5; 5—15; 15—25; 25—50; 50—100; 100 tys. zł i więcej, z lewostronnym domknięciem przedziałów;

6)  natężenie chowu zwierzątgospodarskich według skali w przeliczeniowych sztukach dużych;

7)  główne źródło dochodów, tj. przekraczające 50% dochodów w dochodach ogółem gospodarstwa domowego z użytkownikiem gospodarstwa indywidualnego;

W ramach ww. grupowania wyodrębniono następujące grupy gospodarstw z głównym źródłem dochodów:

— z działalności rolniczej (dochody z działalności rolniczej stanowią ponad 50% ogółu dochodów gospodarstwa domowego);

— z działalności rolniczej i pracy najemnej (łączne dochody z działalności rolniczej i pracy najemnej stanowią więcej niż 50% ogółu dochodów gospodarstwa domowego, przy czym dochody z działalności rolniczej przewyższają dochody z pracy najemnej);

— z pracy najemnej (dochody z pracy najemnej przewyższają 50% dochodów ogółem gospodarstwa domowego);

— z pracy najemnej i działalności rolniczej (łączne dochody z pracy najemnej i działalności rolniczej stanowią więcej niż 50% ogółu dochodów gospodarstwa domowego, przy czym dochody z pracy najemnej są wyższe niż dochody
z działalności rolniczej);

— z emerytury i renty (suma dochodów z emerytur i rent stanowi więcej niż 50% całkowitych dochodów gospodarstwa domowego);

— z działalności pozarolniczej (udział dochodów z pracy na rachunek własny przekracza 50% dochodów ogółem);

— z niezarobkowych źródeł utrzymania (dochody z niezarobkowych źródeł, innych niż emerytura i renta przeważają w łącznych dochodach gospodarstwa domowego).